
आओ कुमाऊनी में बलानूं
लेखिका: अरुण प्रभा पंतइजा बजार जाणयूं, के के ल्यूणछु बता, साग-पात, दाल मश्याल, चिनि चहा सब बतै दे एकपट्टै लियूं और लै के ल्यूण छु बतैदे। आज मेर पास टैम छु।
लेख ल्हे पै--- साग पात में:-
आल्, टिमाटर, गदु, बैंगण, लाशण, तोर्यां, गोभि, करमकल्ला, पालंग, मेथि, शकिखुश्याणि, परवल, भिंडी, गाजर, आद।
सब साग आदू आदू किलो लै, पर आल टिमाटर द्वि द्वि किलो, लौकि और तोर्यां एक किलो लैयै।
किलै हरिधणि पोदिन और हरि खुश्याणि किलै नै?
"यो देख बयार गमलन में मैल सब लगै राखी और बांकि त्यार घर में जागै निभै, नंतर सब घरैं में हैरान, उसी धुंगार हुं मैल दुन (छौंक वाल पत्ते) लै लगै राखौ एक गम्ल में।
तीन गम्लन में टिमाटराक बोट लाग ग्यान आय टिमाटर नान नान जा है रैयीं, एकाद हफ्तेक में है जाल।
आब दाल में:-
अरहर, मूंग, मसूर, उर्द दाल, रैंश, शुंट, साबूत उर्द चांण, तुमार छोले और के कुनन-सफेद मटर लियै।
सब दाल एक एक किलो पर अरहर द्विकिलो। बेशक लै एक या द्वि किलो।
चहा चिन छनै छु, गुड़ और मिशिर जरुर लै।
मश्याल आय छनै छन, जरा कालमर्च निमड़ गेयीं लियै पौभर।
बांकि तु दुल्हैण थैं पुछ ले।
ठीक छु पै, कार ल्हिबेर जाणयूं
मैंल के मंगा बतै दिये कम ज्यादे करण चाली तो कर देलि, उकं यांक ज्यादे अंताज भौय, मैंल तो आपण पहाड़ाक सारैल बता।
अब आप सब इसके कठिन शब्दों को देखें:-
१.सारैल- - आदत से या अनुसार
२.अंताज - अंदाज से
३.चाली तो - चाहेगी तो
४.देलि- - देगी
५.जाणयूं - जा रहा हूं
६.बतै दिये - बता देना
७.ल्हिबेर - लेकर
८.दुल्हैण थैं - बहू से, दुल्हन से
९.पौभरि - पावभर(२५०ग्राम)
१०.निमड़ - समाप्त होना
११.कालमर्च - कालीमिर्
१२. मश्याल - मसाले
१३.छनैछन - हैंशेष हैं
१४मिशिरि - मिश्री
१५.चिनि - चीनी
१६.द्वि - दो<
१७रैंश - राजमां
१८शुंट - लोभिया
१९.उर्द - उड़द
२०.चांण - चने
२१.एकाद हफ्तेक- एक आधे हफ्ते में
२२.टिमाटर - टमाटर
२३.आल् - आलू
२४.गम्लन में - गमलों में
२५.गदु - कद्दु
२६.लाशण - लहसुन
२७.तोर्यां - तरोई
२७.बैगण - बैंगन
२८.पालंग - पालक
२९.लौकि - लौकी
३०खुश्याणि - मिर्च
३१.हरि धणि - हरा धनियां
३२शकि खुश्याणि- शिमला मिर्च
३३.मेथि - मेथी
३४.करमकल्ला- पत्ता गोभी
३५आद् - अदरख
३६.एकपट्टै - एक साथ
३७.केल्यूण छु- क्या लाना है
३८.टैम छु - समय है
मौलिक
अरुण प्रभा पंत
अरुण प्रभा पंत जी द्वारा फ़ेसबुक ग्रुप कुमाऊँनी शब्द सम्पदा पर पोस्ट
अरुण प्रभा पंत के बारे में जानने के लिए उनके फ़ेसबुक प्रोफ़ाईल पर जा सकते हैं
0 टिप्पणियाँ